KAŻDĄ WYPOWIEDŹ ZACZYNAJ OD NOWEGO AKAPITU I MYŚLNIKIEM
Akapit rozpoczynaj wcięciem akapitowym.
- W Wordzie uzyskasz je, wciskając TAB na klawiaturze.
- Niektóre portale literackie posiadają wcięcia automatyczne, które pojawiają się po wciśnięciu klawisza ENTER i po przejściu do nowej linijki.
- Na niektórych portalach działa kod HTML do ręcznego wstawiania wcięć:
<div style="text-indent: wartośćpx;"> treść akapitu </div>
- Możesz też ustawić automatyczne wcięcia na całym blogu, wykorzystując kod CSS:
.POST-BODY {TEXT-INDENT:WARTOŚĆPX;}
W miejscu wartość wpisz wybraną liczbę, np. 25 – odpowiada ona długości wcięcia.
Według typografii myślnik to:
pauza — [skrót klawiszowy: alt+- z klawiatury numerycznej lub alt+1051]
albo
półpauza – [skrót klawiszowy: alt+ctrl+- z klawiatury numerycznej lub alt+1050]
Obojętnie, którego znaku będziesz używać; ważne, by w całym tekście konsekwentnie wybierać jeden typ.
Po myślniku musi pojawić się spacja.
✔:
– Dzień dobry.
Jeśli wypowiedź jest złożona, każde kolejne zdanie zawsze rozpoczynaj od myślnika:
– Witaj. – Przywitała się i podała mu rękę.
✔:
— Dzień dobry.
B) Komentarz nienawiązujący do wypowiedzi (niedotyczący jej), np.:
spojrzał, odwrócił się, wstał, odszedł, dotknął czegoś bądź zrobił coś innego...
W takim przypadku wypowiedź zakończona jest kropką, a komentarz zaczyna się wielką literą.
(Ponieważ komentarz traktowany jest jako odrębny element dialogu).
— Witaj. — Przywitała się i podała mu rękę.
✖:
Często po wypowiedzi następuje komentarz narracyjny, rozpoczęty myślnikiem. Dzieli się na dwa typy:
A) Komentarz bezpośrednio nawiązujący do wypowiedzi (dotyczący jej), np.:
powiedział, stwierdził, zapytał, odrzekł, odparł, krzyknął bądź inne, podobne.
W takim przypadku wypowiedź nie kończy się kropką, a komentarz zaczyna się małą literą.
(Ponieważ komentarz traktowany jest jako dalszą cześć wypowiedzi).
-Dzień dobry.
UWAGA!
Dywiz (-) nie pełni funkcji myślnika!
Dywiz pełni funkcję łącznika, czyli spala wyrazy, np.: Kędzierzyn-Koźle albo biało-czerwony.
Nie stawia się przy nim spacji i nie wykorzystuje się go w zapisie dialogów.
— Witaj– przywitała się i podała mu rękę.
Dywiz (-) nie pełni funkcji myślnika!
Dywiz pełni funkcję łącznika, czyli spala wyrazy, np.: Kędzierzyn-Koźle albo biało-czerwony.
Nie stawia się przy nim spacji i nie wykorzystuje się go w zapisie dialogów.
INTERPUNKCJA DIALOGOWA – PODSTAWOWE ZASADY
Często po wypowiedzi następuje komentarz narracyjny, rozpoczęty myślnikiem. Dzieli się na dwa typy:
A) Komentarz bezpośrednio nawiązujący do wypowiedzi (dotyczący jej), np.:
powiedział, stwierdził, zapytał, odrzekł, odparł, krzyknął bądź inne, podobne.
W takim przypadku wypowiedź nie kończy się kropką, a komentarz zaczyna się małą literą.
– Dzień dobry – powiedział do niej.
spojrzał, odwrócił się, wstał, odszedł, dotknął czegoś bądź zrobił coś innego...
W takim przypadku wypowiedź zakończona jest kropką, a komentarz zaczyna się wielką literą.
(Ponieważ komentarz traktowany jest jako odrębny element dialogu).
– Dzień dobry.
– Witaj. – Zobaczyła go i uśmiechnęła się.
Jeśli wypowiedź jest złożona, każde kolejne zdanie zawsze rozpoczynaj od myślnika:
– Witam, inspektorze – powiedział, przekraczając próg. – Mam sprawę niecierpiącą zwłoki.
Kolejne zdanie zaczęło się myślnikiem (jako nowa wypowiedź) i wielką literą.
W przypadku komentarza niezwiązanego z wypowiedzią, zasady również się nie zmieniają:
– Witam, inspektorze. – Przekroczył próg i zdjął kapelusz. – Mam sprawę niecierpiącą zwłoki.
Widzisz? Mamy i kropki, i wielkie litery.
Możesz również zastosować ciągłość dialogową, czyli potraktować komentarz narratorski jako wtrącenie do nieprzerwanej wypowiedzi. To znaczy, że bohater mówi całe, jedno zdanie, a w środku chamsko wtrąca się gdzieś narrator. Wtedy nie przerywaj wypowiedzi żadnymi kropkami i nie stosuj wielkich liter – zachowaj ciągłość. W tym przypadku nie ma znaczenia, czy komentarz nawiązuje do wypowiedzi bezpośrednio, czy wcale:
Widzisz? Mamy i kropki, i wielkie litery.
Możesz również zastosować ciągłość dialogową, czyli potraktować komentarz narratorski jako wtrącenie do nieprzerwanej wypowiedzi. To znaczy, że bohater mówi całe, jedno zdanie, a w środku chamsko wtrąca się gdzieś narrator. Wtedy nie przerywaj wypowiedzi żadnymi kropkami i nie stosuj wielkich liter – zachowaj ciągłość. W tym przypadku nie ma znaczenia, czy komentarz nawiązuje do wypowiedzi bezpośrednio, czy wcale:
– Siema – powiedział – albo się nie ma.
Albo:
– No tak, bardzo śmieszne, Charles. Bardzo śmieszne.
– Siema – machnął ręką w stronę nadchodzącego towarzysza – albo się nie ma.
Staraj się, uwzględniając powyższe zasady, przede wszystkim myśleć, czy dany znak kończy wypowiedź, czy nie, i działaj intuicyjnie. Najbezpieczniej trzymać się podstawowych zasad. Np.:
Wielokropek oznaczał w przykładzie ciągłość dialogową, więc komentarz to wtrącenie.
Zauważ, że w nowych akapitach pojawiają się imiona rozmówców. Ma to na celu rozjaśnienie czytelnikowi, kto wypowiada dane słowa. Gdyby brakło takich elementów narracji i autor poprzestałby na samych czasownikach, nie wiedzielibyśmy, do kogo należą dane słowa. Upewnij się, że w swoich dialogach dbasz o jednoznaczność w tej kwestii.
Rzadko, ale jednak zdarza się, że komentarz rozpoczyna po wypowiedzi nową partię dialogową. W takich sytuacjach przed myślnikiem stawiamy dwukropek:
KWESTIA CYTATÓW W DIALOGACH
Gdy twój bohater chce przytoczyć w dialogu czyjąś wypowiedź, użyj kursywy bądź cudzysłowu, np.:
– Nie ma to jak twoje suche poczucie humoru z samego rana.
Staraj się, uwzględniając powyższe zasady, przede wszystkim myśleć, czy dany znak kończy wypowiedź, czy nie, i działaj intuicyjnie. Najbezpieczniej trzymać się podstawowych zasad. Np.:
– Ty! – krzyknął za nim. – Chodź tutaj natychmiast!
Bobby nie zwalniał.
– Ja? – Odwrócił się. – Nigdzie nie idę, zapomnij, frajerze!
Charles tracił już resztki cierpliwości:
– Chodź tutaj, bo… – zrobił kilka kroków – zaraz własna matka cię nie pozna!
Wielokropek oznaczał w przykładzie ciągłość dialogową, więc komentarz to wtrącenie.
Zauważ, że w nowych akapitach pojawiają się imiona rozmówców. Ma to na celu rozjaśnienie czytelnikowi, kto wypowiada dane słowa. Gdyby brakło takich elementów narracji i autor poprzestałby na samych czasownikach, nie wiedzielibyśmy, do kogo należą dane słowa. Upewnij się, że w swoich dialogach dbasz o jednoznaczność w tej kwestii.
Rzadko, ale jednak zdarza się, że komentarz rozpoczyna po wypowiedzi nową partię dialogową. W takich sytuacjach przed myślnikiem stawiamy dwukropek:
– Generalnie też wolę Mickiewicza – zgodziłam się z Jankiem, a potem do Piotra: – Słowacki miał opisy jak stąd do Stanów.
KWESTIA CYTATÓW W DIALOGACH
Gdy twój bohater chce przytoczyć w dialogu czyjąś wypowiedź, użyj kursywy bądź cudzysłowu, np.:
– Wiesz, co on mi na to? – zapytała przez łzy. – Że „idź do diabła, Rachel. Nie potrzebuję cię”.
Innym sposobem – często w narracji pierwszoosobowej – jest postawienie dwukropka po części będącej zapowiedzią wypowiedzi, a następnie zapisanie wypowiedzi jako zwykłej partię dialogowej, np.:
ZWROTY GRZECZNOŚCIOWE...
...zawsze zapisuj małą literą.
Nie tworzysz listu ani nie zwracasz się do czytelnika. To tylko bohater rozmawia z inną postacią, a przecież – logiczne – gdy wypowiada słowa, to jego odbiorca nie słyszy, czy tamten mówi do niego małą, czy wielką literą.
WTRĄCENIA MYŚLI
Zdarza się, że nasz narrator bądź bohater wtrąca swoje przemyślenia w trakcie dialogu, aby się nimi podzielić z czytelnikiem. Warto zapisywać je kursywą lub w cudzysłowie, by oddzielić je od tekstu głównego i nie namieszać czytelnikowi w głowie:
Inaczej, kiedy myśl pojawia się w momencie, w którym wypowiada się drugi rozmówca. Wtedy myśl przenosimy do nowej linijki i nie zaczynamy myślnikiem:
NARRACJA PIERWSZOOSOBOWA
Dialog można również zapisać, umieszczając wypowiedź w cudzysłowie. W takim wypadku obowiązują zasady cytowania (brak akapitów; kropka na zewnątrz!). Taki zapis przeważnie możesz spotkać w tekstach prywatnych (dziennikach, pamiętnikach, powieściach biograficznych).
Np.:
Innym sposobem – często w narracji pierwszoosobowej – jest postawienie dwukropka po części będącej zapowiedzią wypowiedzi, a następnie zapisanie wypowiedzi jako zwykłej partię dialogowej, np.:
I on wtedy do mnie:
– Idź do diabła, Rachel. Już cię nie potrzebuję.
ZWROTY GRZECZNOŚCIOWE...
...zawsze zapisuj małą literą.
Nie tworzysz listu ani nie zwracasz się do czytelnika. To tylko bohater rozmawia z inną postacią, a przecież – logiczne – gdy wypowiada słowa, to jego odbiorca nie słyszy, czy tamten mówi do niego małą, czy wielką literą.
WTRĄCENIA MYŚLI
Zdarza się, że nasz narrator bądź bohater wtrąca swoje przemyślenia w trakcie dialogu, aby się nimi podzielić z czytelnikiem. Warto zapisywać je kursywą lub w cudzysłowie, by oddzielić je od tekstu głównego i nie namieszać czytelnikowi w głowie:
– Powiedziałam ci już – „Boże, co za palant” – że nie nigdzie z tobą nie pójdę.
Inaczej, kiedy myśl pojawia się w momencie, w którym wypowiada się drugi rozmówca. Wtedy myśl przenosimy do nowej linijki i nie zaczynamy myślnikiem:
– Rose! Rose, zaczekaj!
„Boże, znów ten palant”.
– Pójdziesz ze mną na imprezę do Vivy?
– Powiedziałam ci już – „człowieku, odpieprz się”; podniosłam wzrok – że nigdzie z tobą nie pójdę.
NARRACJA PIERWSZOOSOBOWA
Dialog można również zapisać, umieszczając wypowiedź w cudzysłowie. W takim wypadku obowiązują zasady cytowania (brak akapitów; kropka na zewnątrz!). Taki zapis przeważnie możesz spotkać w tekstach prywatnych (dziennikach, pamiętnikach, powieściach biograficznych).
Np.:
Pamiętam reakcję Piotra, kiedy powiedziałam mu coś w rodzaju: „Tak, zdecydowanie wolę Mickiewicza”. – Spojrzał wtedy na mnie zdziwiony, a nawet trochę oburzony, jakbym zamordowała mu jego ukochanego kota za dużą ilością czekolady.
Śmiało możesz też łączyć zapis standardowy z cytowanym (najlepiej w tekstach pisanych narracją pierwszoosobową). W takim wypadku jeden zapis przeznacz na przytaczanie zwykłych dialogów, głośnych rozmów, a drugi – dla monologów wewnętrznych.
Np.:
Jakby chciał mi powiedzieć: „No, dalej, powiedz mi jeszcze, że wolisz Batmana od Supermana, a oficjalnie zerwę nasze zaręczyny”.
Śmiało możesz też łączyć zapis standardowy z cytowanym (najlepiej w tekstach pisanych narracją pierwszoosobową). W takim wypadku jeden zapis przeznacz na przytaczanie zwykłych dialogów, głośnych rozmów, a drugi – dla monologów wewnętrznych.
Np.:
Zaczął deklamować Słowackiego, począwszy od Kordiana i słynnego monologu na Mount Blanc. Im bardziej się ekscytował, tym bardziej intonował i wtedy przypomniałam sobie, jak się poznaliśmy na deskach katowickiego teatru.
„Znowu masz te rumiane policzki i przyspieszony oddech” – miałam ochotę wspomnieć. „Naprawdę aż tak wzrusza cię ta parodia Dziadów? Tylko prawdziwy mesjanizm, kochanie”. Ale powstrzymałam się i zaśmiałam pod nosem.
– Polska Winkelriedem narodów – dodałam na zgodę.
Mama miała rację, gdy mówiła, że związek hoduje się na kompromisach.
NIE PRZECIĄGAJ STRUNY
Ze względów estetycznych i dla dobra czytelnika nie ciągnij za długo pojedynczej wypowiedzi wraz z komentarzem narracyjnym. Źle to wpływa na odbiór tekstu, kiedy między płynnymi zdaniami rozmowę przerywa narrator, któremu włączyła się katarynka. Nikt nie lubi takich narratorów i nikt nie lubi mierzyć się ze zbitymi ścianami tekstu.
Gdy masz w tekście zbyt długą wypowiedź – śmiało rozdziel ją jakimś wtrętem dialogowym pochodzącym od innej postaci, stawiaj jak najwięcej akapitów i kropek i urwij trochę narratora. Kombinuj tak, by nie zamęczyć, ale nie zgubić też sensu tego, co masz do przekazania.
Ważne, aby nie namieszać.
Bo przecież to wszystko dla czytelnika, prawda?
NIE PRZECIĄGAJ STRUNY
Ze względów estetycznych i dla dobra czytelnika nie ciągnij za długo pojedynczej wypowiedzi wraz z komentarzem narracyjnym. Źle to wpływa na odbiór tekstu, kiedy między płynnymi zdaniami rozmowę przerywa narrator, któremu włączyła się katarynka. Nikt nie lubi takich narratorów i nikt nie lubi mierzyć się ze zbitymi ścianami tekstu.
Gdy masz w tekście zbyt długą wypowiedź – śmiało rozdziel ją jakimś wtrętem dialogowym pochodzącym od innej postaci, stawiaj jak najwięcej akapitów i kropek i urwij trochę narratora. Kombinuj tak, by nie zamęczyć, ale nie zgubić też sensu tego, co masz do przekazania.
Ważne, aby nie namieszać.
Bo przecież to wszystko dla czytelnika, prawda?
*cytaty dialogów z szufladowej twórczości Skoi. ;)
0 Comments:
Prześlij komentarz